BUỔI TRAO ĐỔI KHOA HỌC THÁNG 10/2025 VỚI CHỦ ĐỀ “NGHIÊN CỨU KHÁM PHÁ HỢP CHẤT TỰ NHIÊN: CÁC PHƯƠNG PHÁP, KỸ THUẬT VÀ GÓC NHÌN CỦA HÓA HỮU CƠ”

14/10/2025

Vào sáng Thứ Sáu, ngày 10/10/2025, tại Phòng Họp 1, Trường Dược - Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh đã diễn ra buổi Trao đổi khoa học thường kỳ, thu hút sự quan tâm của nhiều giảng viên, nghiên cứu viên và sinh viên, học viên Trường Dược. Buổi trao đổi học thuật này tập trung vào chủ đề: “Nghiên cứu khám phá hợp chất tự nhiên: Các phương pháp, kỹ thuật và góc nhìn của hóa hữu cơ”.
Báo cáo viên tại buổi Trao đổi là TS. Mai Văn Hiếu, Postdoctoral Researcher tại College of Pharmacy, Seoul National University (Hàn Quốc) - một chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong nghiên cứu Hóa học các Hợp chất Tự nhiên.

TS. Mai Văn Hiếu chia sẻ báo cáo tại buổi trao đổi khoa học

Bài báo cáo của TS. Mai Văn Hiếu đã trình bày một cách tiếp cận tiên tiến nhằm vượt qua rào cản đa dạng phức tạp của các hỗn hợp tự nhiên trong quá trình tìm kiếm thuốc mới. TS. Hiếu khẳng định: các sản phẩm tự nhiên từ lâu đã giữ vai trò thiết yếu đối với đổi mới dược phẩm, tuy nhiên, quá trình khám phá thường bị phức tạp hóa bởi sự đa dạng tuyệt đối của các hợp chất tồn tại trong các hỗn hợp tự nhiên. Để giải quyết vấn đề này, chiến lược khử trùng lặp (dereplication) đóng vai trò chủ chốt bằng cách nhanh chóng nhận diện các hợp chất đã biết, qua đó tinh gọn quá trình tìm kiếm các phân tử mới và các chất chuyển hóa chưa được mô tả trước đây.
Trọng tâm của nghiên cứu là việc giới thiệu một chiến lược khử trùng lặp hai giai đoạn để khám phá các sản phẩm tự nhiên mới từ thực vật và nấm.
- Giai đoạn 1: Khử trùng lặp ban đầu, kết hợp công nghệ Mạng lưới phân tử dựa trên đặc trưng (Feature-Based Molecular Networking - FBMN) với việc truy vấn cơ sở dữ liệu để xác định các vật liệu tiềm năng cho phân tích không mục tiêu (untargeted analysis).
- Giai đoạn 2: Áp dụng các phương pháp phân tích tiên tiến bao gồm HPLC-DAD, NMR, và lọc MS (MS filtering), hỗ trợ phân lập các hợp chất mới một cách hiệu quả.
Việc ứng dụng thành công chiến lược này đã mang lại những kết quả đáng chú ý, dẫn đến việc khám phá một số sản phẩm tự nhiên mới từ các loài Cleistocalyx operculatus, Talaromyces gwangjuensis, và các loài Penicillium. TS. Hiếu đã trình bày chi tiết về quá trình giải xác cấu trúc của các hợp chất này, sử dụng các kỹ thuật phức tạp như phổ NMR 1D và 2D, ECD, tinh thể học tia X, tính toán xác suất DP4+ và dẫn xuất hóa học. Đặc biệt, đối với một số hợp chất, các con đường sinh tổng hợp đề xuất đã được xác nhận thông qua kỹ thuật bán tổng hợp (semi-synthesis), cung cấp bằng chứng vững chắc về nguồn gốc hóa học của chúng.
Đáng chú ý, các đánh giá hoạt tính sinh học ban đầu đã tiết lộ tiềm năng lớn của các phân tử mới này, mở ra hướng đi đầy hứa hẹn cho các ứng dụng khám phá và phát triển thuốc trong tương lai.

Các đại biểu theo dõi nội dung báo cáo và đặt câu hỏi thảo luận cùng báo cáo viên

Buổi trao đổi khoa học không chỉ cung cấp cái nhìn toàn diện về những kỹ thuật hóa hữu cơ hiện đại nhất trong nghiên cứu sản phẩm tự nhiên, mà còn đem đến nguồn cảm hứng mạnh mẽ. Với những kết quả và phương pháp tiên tiến được trình bày, hướng nghiên cứu này được kỳ vọng sẽ tạo ra các đột phá quan trọng, đóng góp thiết thực vào việc phát triển các hoạt chất mới, phục vụ trực tiếp cho công tác khám phá thuốc và chăm sóc sức khỏe cộng đồng./.

 Báo cáo viên chụp ảnh lưu niệm cùng các đại biểu tham dự buổi trao đổi khoa học

Bài, ảnh: Phòng Khoa học - Đào tạo - Đối ngoại